Paddenstoel of paddestoel?

Schrijf je nu paddenstoel of paddestoel? Je kunt het je zomaar weer afvragen deze herfst. Over de juiste schrijfwijze bestaat opvallend genoeg nog best veel verwarring. Waarschijnlijk omdat de officiële spelling in ruim een eeuw al vier(!) keer anders was.

Maar de officiële schrijfwijze is nu: paddenstoel.

Hier lees je waarom én waarom het blijft veranderen.

Waarom paddenstoelen?

Eerst even de taalkundige verklaring over de tussen-N, voor we nog even stilstaan bij die stoelendans van schrijfwijzen door de jaren heen. Je schrijft in een samenstelling altijd (e)n achter een zelfstandig naamwoord (pad) met een meervoud op (e)n. In dit geval is dat ‘padden’ en dus wordt het dan: paddenstoel. Ook al zit er nooit een pad op, laat staan twee of nog meer.

Dezelfde verklaring geldt voor bijvoorbeeld ‘pannenkoek’ of ‘boerendochter’. Ook die schrijfwijze is door de jaren heen regelmatig veranderd.

Waar komt die ‘paddestoel’ toch vandaan?

Als tekstschrijver moest ik hieraan denken tijdens een fijne, herfstige ochtendwandeling voor ik aan het werk ging. Ik kwam deze fraaie paddenstoelen tegen bij mijn woonplaats Sint Jansklooster (Overijssel).

Na mijn vorige veel geraadpleegde taaldilemma’s over te allen tijde en per se nu aandacht voor dit boeiende vraagstukje. Vooral omdat de regels met de tussen-N in relatief korte tijd al vaak veranderd zijn.

Van paddestoel naar paddenstoel

Voor 1900 was de officiële schrijfwijze nog paddestoel. Maar in de eerste helft van de vorige eeuw moest het paddenstoel worden. Taalkundig netjes onderbouwd uiteraard. Maar toch moest het in de tweede helft van dezelfde eeuw wel weer ‘paddestoel’ worden met een andere onderbouwing. Om het sinds 1995 met de introductie van ‘de nieuwe spelling’ (het tweede Groene Boekje) weer doodleuk met een tussen-N te schrijven. Vooral de spelling van pannenkoek (met tussen-N) deed destijds veel stof opwaaien bij taalfetisjisten. Ik weet nog goed hoeveel ophef er was doordat alles veranderde terwijl ik op de School voor Journalistiek zat.

Wat moeten we hier nu mee?

Taal blijft altijd in ontwikkeling. Of je dat nu leuk vindt of niet. Alleen al de regels rond de tussen-N laten zien dat onze spelling niet tot in detail bevredigend geregeld kan worden voor lange tijd. Daarom bestaat er naast de ‘officiële spelling’ soms ook alternatieve spelling. Zo is ook de ‘paddestoel’ als alternatieve vorm opgenomen in de Spellingwijzer van het genootschap Onze Taal.

Als tekstschrijver en eindredacteur volg ik in dit geval overigens wel de officiële spelling. En nu maar hopen dat het nog een tijdje rustig blijft rond de tussen-N.

MEER HERFST? LEES DIT HERFSTGEDICHT UIT MIJN DICHTBUNDEL >