Inclusieve teksten: let op de onbewuste gevoelskleur
Als tekstschrijver en copywriter krijg ik regelmatig vragen over het (laten) schrijven van inclusieve teksten. Zo kun je immers meer mensen aanspreken. Recent leverde ik bijdragen over het schrijven van inclusieve vacatureteksten, praktijkvoorbeelden bij werkgevers en ik hielp een adviesorganisatie om hun vacatureteksten aantrekkelijker én inclusief te maken. Ook taalkundig interessant, want veel begint bij de onbewuste ‘lading’ of gevoelskleur van de woorden die je gebruikt.
Wat is het copywriter uurtarief voor 2024? En wat zijn de tarieven van algemene tekstschrijvers dit jaar? Dat willen opdrachtgevers én tekstprofessionals natuurlijk weer graag weten. Nadat ik dit eerder onderzocht voor de landelijke beroepsvereniging van tekstschrijvers heb ik het nu weer berekend voor 2024. Met deze keer extra aandacht voor de positie en tarieven van copywriters.
Copywriter inhuren? Wat is het verschil met een tekstschrijver?
Wil je een copywriter inhuren óf een tekstschrijver? En wat is het verschil precies? Dat is handig om te weten als je op zoekt gaat naar een professionele freelancer voor de uitvoering van je communicatie- of marketingbeleid. Beide termen worden regelmatig door elkaar gebruikt, maar er zijn wel degelijk verschillen!
Verschil copywriter en tekstschrijver
Dat beide begrippen in Nederland en België door elkaar gebruikt worden, kan verwarrend zijn wanneer je een professionele tekstspecialist zoekt. In de praktijk noemen tekstschrijvers zich soms copywriter en andersom. Deze verwarring is ontstaan doordat de oorspronkelijk Engelse term ‘copywriter’ vertaald naar het Nederlands ‘tekstschrijver’ betekent. Maar in het Nederlands hebben beide begrippen feitelijk toch een iets andere betekenis. Eigenlijk is het werk van tekstschrijver een overkoepelende term. Daarbinnen is het werk van een copywriter een specialisme, vaak met een meer commercieel karakter.
Wat doet een tekstschrijver?
De brede term ‘tekstschrijver’ wordt formeel gebruikt voor professionals die uiteenlopende informatieve (zakelijke) teksten schrijven. Dit kan gaan om lange of korte teksten. Van webteksten en artikelen voor magazines tot teksten voor brieven, brochures, persberichten, whitepapers of informatieve blogs. Binnen het brede vak van tekstschrijvers hebben veel professionals specialismen: inhoudelijk en qua soorten teksten die ze schrijven. Er zijn bijvoorbeeld tekstschrijvers die gespecialiseerd zijn in aanbestedingsteksten of juridische teksten.
Zelf schrijf ik als tekstschrijver een breed scala aan teksten waarin creativiteit en strategie elkaar vaak ontmoeten. Ook heb ik verschillende inhoudelijke specialismen.
Wat is een copywriter?
Een copywriter is formeel een tekstprofessional die gericht is op het schrijven van de meer wervende, commerciële teksten. Meestal voor het maken van ‘reclame’ en het overhalen van lezers om iets te kopen of tot een bepaalde actie over te gaan. Daar komt de nodige creativiteit bij kijken om de gevoelige snaar van de doelgroep te raken. De commerciële teksten bevatten vaak een duidelijke ‘call to action’. De kunst van een goede freelance copywriter is dat hij verschillende stijlen en technieken beheerst waardoor de tekst lezers overtuigt maar ook weer niet té commercieel overkomt.
Tekstschrijver én copywriter inhuren?
Wil je nu een freelance copywriter inhuren óf een tekstschrijver? Als het goed is, weet je na de bovenstaande uitleg beter wat je zoekt. Het kan ook zijn dat je op verschillende momenten een tekstschrijver én een copywriter zoekt. Gelukkig zijn er ook freelance tekstschrijvers (waaronder ikzelf) die copywriter én tekstschrijver zijn. Kijk dan vooral of de kennis, ervaring en inhoudelijke specialismen van een freelancer bij je passen.
Het snel kunnen doorgronden van specialistische onderwerpen hoort – wat mij betreft – bij het vak van tekstprofessionals, maar soms kunnen inhoudelijke specialismen waardevol zijn. Zelf heb ik bijvoorbeeld veel ervaring als ICT copywriter en schrijf ik als creatieve copywriter én tekstschrijver veel over onder andere: Innovatie, de Arbeidsmarkt & HRM en & Natuur en Duurzaamheid.
Freelance B2B copywriter
Tot slot nog één tip als je een freelance copywriter of tekstschrijver wilt inhuren. Kijk goed of jouw kandidaten ervaring hebben met het schrijven voor de juiste doelgroep(en). Het schrijven voor een brede of specifieke groep consumenten is wat anders dan wanneer je bedrijf vooral B2B (Business-to-Business) contacten heeft. Dit wordt nogal eens onderschat, maar hiervoor schrijven, blijkt vaak toch echt een vak apart. Dan kan een freelance B2B copywriter (of tekstschrijver) echt een aanrader zijn. Veel tekstprofessionals zullen dit niet expliciet benoemen in hun profiel, maar vraag er zeker naar als dit belangrijk voor je is.
Als creatieve tekstschrijver word ik regelmatig gevraagd om een script te schrijven voor organisaties die een korte voorlichtingsfilm of bedrijfsfilm willen laten maken. Daar zitten vaak hele leuke en uitdagende opdrachten tussen. Recent wilde de Topsector Logistiek een script laten schrijven voor een film die pas is vertoond op een Europees congres over de transport en logistiek in de EU.
Dit script moest in het Nederlands én het Engels geschreven worden. Bekijk hier de korte film en lees hoe zo’n script ontstaat.
Creatieve vacatureteksten zijn een krachtig hulpmiddel bij personeelswerving op de krappe arbeidsmarkt. En die wordt de komende jaren alleen nog maar krapper door onze bevolkingsopbouw. Dan wil je niet alleen een goede vacaturetekst schrijven (of laten schrijven), maar ook onderscheidende vacatureteksten. Die opvallen voor kandidaten en hen direct aanspreken. Voor creativiteit bestaat geen vaste formule. En wat ‘goed’ is, verschilt per situatie. Ik heb wel een gouden tip: stem de tekst allereerst af op het ‘reptielenbrein’ van kandidaten. Waarom en hoe lees je in deze blog.
Doordat ik als tekstschrijver veel schrijf over de arbeidsmarkt, gaat het ook vaak over de grote personeelskrapte in Nederland. En tegelijkertijd over de paarhonderdduizend mensen die nog niet werken, maar dat wel graag willen en kunnen. Het gaat dan vaak over de afstand tot de arbeidsmarkt. In een recente blog opperde ik al dat die mensen ook regelmatig de werkgevers zelf kunnen zijn. Nog geen week later sprak ik Leon. Zijn voorbeeld toont hoe raar het met je kan lopen op de arbeidsmarkt. Ook als je als technicus al 37 jaar uitstekend werk doet als automonteur.
AI: Grote mogelijkheden, maar wel realistisch blijven
Als AI tekstschrijver schrijf ik – als écht mens – over de toepassing van kunstmatige intelligentie. Verwar mij dus niet met een automatische tekstgenerator. Ik kan veel meer! De aandacht voor dit onderwerp komt voort vanuit mijn specialisme op het gebied van Innovatie & IT. Hierbij is AI (Artificial Intelligence) een belangrijk en actueel thema. Het krijgt immers steeds meer invloed in ons leven en werk. De mogelijkheden zijn groot, maar we moeten er ook realistisch over blijven. Want er wordt ook veel onzin geschreven en er worden verwachtingen gewekt – positief en negatief – die niet reëel zijn.
Wat is AI eigenlijk?
Je komt AI tegenwoordig wel érg veel tegen. Het is ook zeker interessant en meer dan een ‘hype’, maar er wordt ook veel geschreven over slimme technologie, die eigenlijk helemaal geen échte kunstmatige intelligentie bevat. Vaak is dat vooral marketingpraat.
Maar wat is AI dan wel? Er is geen universele (wetenschappelijke) definitie. Dat maakt de vraag lastig eenduidig te beantwoorden. Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Alleen ‘intelligentie’ is al een relatief begrip. Wat mensen in de jaren ‘50 of ‘60 ‘kunstmatige intelligentie’ vonden, vinden we nu vaak doodgewoon. Zo verandert de definitie door de jaren heen.
Vaak spreken we nu over ‘AI’ als software iets doet dat mensen nu als ‘intelligent’ beschouwen. Vaak gaat het over systemen of machines die menselijke intelligentie nabootsen. Hierdoor kunnen apparaten taken uitvoeren en zichzelf tijdens dit proces weer verbeteren op basis van de vergaarde informatie.
We zien kunstmatige intelligentie – zoals we dat nu beschouwen – steeds meer om ons heen. Als copywriter en tekstschrijver schrijf ik sinds een jaar of vijf steeds meer over AI. Want na een lange periode van onderzoeken en experimenteren, is inmiddels een nieuwe fase van implementatie begonnen. Deze technologie zit in onze smartphone en in steeds meer ‘slimme’ elektronica thuis of in onze werkomgeving. Het helpt ons bij het winkelen, stellen van medische diagnoses, schrijven van teksten (zoals Chat GPT) of vertalingen en bijvoorbeeld bij van-tekst-naar-spraak toepassingen. Het helpt banken met het checken van kredietwaardigheid en onderhoudsbedrijven met preventief onderhoud op basis van data-analyses.
Twee soorten kunstmatige intelligentie
Globaal zijn er twee soorten AI. De ‘smalle variant’ zien we al veel om ons heen. Bijvoorbeeld in zoekmachines, spraak- of gezichtsherkenning, zelflerende spamfilters, robotstofzuigers of videogames waarin personages leren van keuzes die de speler maakt. Of denk aan de aanbevelingen die je van Spotify krijgt. Ook ‘slimme apparaten’ zoals een thermostaat kunnen gedragspatronen herkennen en zich daardoor aanpassen aan je gedrag. Ander voorbeelden zijn de slimme tools die patronen signaleren voor onderzoek of worden ingezet bij het analyseren van grote hoeveelheden data (big data). Vaak is dan sprake van ‘machine learning’. Daarbij wordt in grote hoeveelheden data gezocht naar patronen om voorspellingen te doen of adviezen te geven.
Wat is dan écht slimme AI?
Maar AI kan ook een stap verder gaan. Dan hebben we het over de ‘algemene variant’. Dit is de volledig ontwikkelde kunstmatige intelligentie die in de toekomst ook ‘los van mensen’ kan bestaan. Dit klinkt nu vaak nog als science fiction, maar het zal in de nabije toekomst wel steeds vaker te zien zijn. Audits van accountants of bijvoorbeeld keurmerkcontroles kunnen hierdoor grotendeels automatisch worden uitgevoerd. De verdere ontwikkeling is uitdagend voor beleidsmakers en wetgevers. Vooral omdat het voor mensen minder controleerbaar kan worden. Toch lijkt ook dit soort kunstmatige intelligentie uiteindelijk stapsgewijs geadopteerd te worden. Met een belangrijke taak voor wetgevers om de kaders te bepalen. Hierover worden de komende jaren ongetwijfeld nog veel maatschappelijke, ethische en politieke discussies gevoerd.
Kunstmatige intelligentie biedt mensen en bedrijven grote mogelijkheden, ook om de grote uitdagingen van deze tijd aan te gaan. Maar we moeten wel realistische blijven. Wat mij als AI tekstschrijver opvalt, is dat de mogelijkheden op voorhand ook te groot worden geacht. Zoals dit meestal gebeurt bij grotere nieuwe uitvindingen. Net zoals bij iedere nieuwe uitvinding ook gevreesd wordt voor de keerzijde: de gevaren! Dat was bij de uitvinding van het mes ook al zo. Toch hebben we er tegenwoordig enorm veel meer voordelen van dan nadelen.
Recent interviewde ik tech trendwatcher Jarno Duursma voor een whitepaper over AI. Ook hij ziet op dit punt veel overschatting én onderschatting van de menselijke rol. “Mensen overschatten de mogelijkheden van AI, alsof de software iets ‘magisch’ kan. Dat is niet zo. Dat is de marketing van grote tech bedrijven. Mensen onderschatten tegelijkertijd de impact van dit soort software op lange termijn. Denk maar eens aan de opkomst van de smartphone 15 jaar geleden. Wie had gedacht dat dat onze wereld zó zou veranderen? Dat gaat met AI ook gebeuren.” Daarbij onderschatten veel mensen volgens Duursma ook het belang van onze menselijke capaciteiten. “Wij hebben heel veel (soft)skills die computers niet hebben. Intelligentie is veel meer dan alleen cognitieve vaardigheden. Het gaat ook om bijvoorbeeld intuïtie, creativiteit en sociale vaardigheden. Als je bijvoorbeeld met behulp van software wilt voorspellen of iemand succesvol kan zijn in bepaald werk, wat is dan ‘succesvol’? Als je hier kritisch naar kijkt, is dat enorm lastig te voorspellen. Het is sterk afhankelijk van de context en bijvoorbeeld ook de balans in een team. Er is zoveel in een organisatie en in een team wat je niet in data kunt vangen en waar AI geen zicht op heeft. Maar het ‘onzichtbare’ is wel erg belangrijk. En veel goeie dingen zijn niet in data te vangen.”
Grote mogelijkheden, maar zorgvuldigheid is geboden
Er zijn veel mogelijkheden, maar ook zorgvuldigheid is geboden, want nieuwe vormen van AI zijn zeker niet zonder gevaren. Zoals bij veel nieuwe ontwikkelingen ligt hier een belangrijk taak voor de wetgever. Aan die nieuwe wetgeving wordt ook al hard gewerkt. Alles wijst erop dat volledig automatische besluitvorming door AI in Europa niet mag plaatsvinden als het over mensen gaat. Dit mag nu al niet door Europese wetgeving en dat zal vermoedelijk nog lang zo blijven, ook kijkend naar de nieuwe Europese wetgeving (en AI-verordening) die in ontwikkeling is. Nederland sorteerde in 2021 ook al voor op nieuw beleid met de aankondiging van een algoritmetoezichthouder.
Meer over het belang van zorgvuldigheid en de ontwikkeling van de nieuwe wetgeving lees je in mijn eerder genoemde whitepaper over AI (PDF).
Waarom AI tekstschrijver?
Ik ben onder andere AI tekstschrijver geworden omdat ik als copywriter en dichter vooral schrijf over (maatschappelijk) relevante onderwerpen die mij persoonlijk interesseren en fascineren. Zo is ook mijn inhoudelijk specialisme op Innovatie & IT ooit ontstaan.
Vaak schrijf ik hierdoor over nieuwe ontwikkelingen waar we de komende jaren steeds meer te maken krijgen. Maar uiteindelijk gaat dat vooral over mensen! En hoe wij nieuwe mogelijkheden kunnen inzetten om dingen beter te doen, leuker te maken of om de grote nieuwe uitdagingen van de mensheid aan te kunnen.
“Door zijn verrassingen kan ik klanten iets speciaals bieden”
Sneak Peek uit Naarden maakt complete videoproducties en animaties voor de zorg, het onderwijs en evenementen. Voor het schrijven van creatieve filmscripts en voice-overteksten werkt eigenaar Ruben Peek sinds 2021 samen met Eric Hoogeweg. Vooral omdat hij een creatieve tekstschrijver zocht die mensen kan verrassen én gevoel heeft voor strategie.
Veel zeggen met weinig woorden
De klanten van Sneak Peek willen veel uitleggen in hun videoproducties. Maar hoe doe je dat zo kort, krachtig en aantrekkelijk mogelijk? Dat begint met een goed doordacht script. Want daar kunnen ook de regisseur, cameramensen, montagespecialisten, stemacteurs en geluidsmensen gericht mee aan de slag. “Hiervoor moet de tekstschrijver een verhaal goed doorgronden, de boodschap bepalen en dan vertalen: naar beelden, gesproken tekst en de tekst die de kijker in beeld ziet. Dat stelt hoge eisen aan een tekstschrijver of copywriter. Want taal heeft veel kracht als je het op een goede manier toepast. En dat is precies waarom ik bij de Tekstwerkplaats van Eric aanklopte en hoe hij ons helpt. Zijn woorden maken impact en bezorgen mij en mijn opdrachtgevers kippenvel. Ook omdat Eric met zijn stijl aan de inhoud een eigen draai kan geven.”
De gezamenlijke projecten waren voor onder andere een groot ziekenhuis (instructiefilms) en de Nederlandse Reanimatie Raad. Ze gingen over het onderhoud van zonneparken en over beroepsgroepen zoals medisch microbiologen of verpleegkundig specialisten (bekijk hier meer over bovenstaande film). “Daarbij laat Eric zien dat hij met plezierig contact en op eigen wijze complexe vraagstukken snel kan doorgronden en platslaan. Om ze daarna krachtig en aantrekkelijk op te schrijven voor de doelgroep.”
Oordeel van de opdrachtgever
“Als ik onze samenwerking een cijfer moet geven, is dat zonder twijfel een 9. De samenwerking met Eric is plezierig en belangrijk voor de videoproducties van mijn klanten. Daarbij word ik als opdrachtgever ontzorgd. Als de ‘intake’ van Eric heeft plaatsgevonden, weet ik dat het goed komt. Hij werkt overzichtelijk, volgens de afgesproken planning en zorgt voor de juiste creatieve teksten. Daardoor kan hij verrassen en kan ik mijn klanten iets bieden wat ik anders niet kon realiseren. Zijn impact, eigen draai en het kippenvel zijn voor veel mensen een verrassing en voor mij alle reden om met Eric te blijven samenwerken.”
