Inclusieve teksten: let op de onbewuste gevoelskleur
Als tekstschrijver en copywriter krijg ik regelmatig vragen over het (laten) schrijven van inclusieve teksten. Zo kun je immers meer mensen aanspreken. Recent leverde ik bijdragen over het schrijven van inclusieve vacatureteksten, praktijkvoorbeelden bij werkgevers en ik hielp een adviesorganisatie om hun vacatureteksten aantrekkelijker én inclusief te maken. Ook taalkundig interessant, want veel begint bij de onbewuste ‘lading’ of gevoelskleur van de woorden die je gebruikt.
Meer diversiteit op de werkvloer
De aandacht voor diversiteit op de werkvloer neemt toe. Gelijke kans op werk voor iedereen lijkt vaak vanzelfsprekend, maar het besef groeit dat de realiteit anders is. Vaak is dan geen sprake van keiharde discriminatie, maar van onbewuste uitsluiting van bepaalde groepen. Met de lancering van de inspiratiegids WerkINclusief wil brancheorganisatie ABU werkgevers inspireren tot meer diversiteit en inclusie in hun personeelsbestand. Ik schreef meerdere bijdragen, waaronder best practices en artikelen over jobcarving, begeleiding van werkenden en over het schrijven van inclusieve vacatureteksten.
De gids belicht de zeven stappen die nodig zijn voor het scheppen van een diverse en inclusieve werkomgeving. Het eerste exemplaar is recent in ontvangst genomen door SER-voorzitter Kim Putters.
Vragen over inclusieve teksten
Door mijn specialisme op de Arbeidsmarkt & HRM krijg ik regelmatig vragen van bedrijven en organisaties over het schrijven van inclusieve teksten, waaronder vacatureteksten. Ik was ook al inclusieve tekstschrijver én dichter voor de overheid. Recent vroeg een landelijke adviesorganisatie mij mee te kijken met hun vacatureteksten. Ze wilden vooral weten hoe ze aantrekkelijker kunnen en of de teksten voldoende inclusief zijn zodat ze een brede doelgroep aanspreken en niet onbewust mensen uitsluiten of minder aanspreken.
Na een analyse van hun bestaande teksten, heb ik tips gegeven om zelf aantrekkelijker en inclusieve vacatureteksten te schrijven. Als concreet voorbeeld heb ik zelf een vacaturetekst herschreven. Hiermee kan de organisatie zelf weer vooruit. Een vergelijkbare aanpak heb ik als tekstschrijver voor vacatureteksten eerder ook ingezet bij de gemeente Amersfoort. Alleen de teksten voor de meest moeilijke te vervullen vacatures schreef ik, de rest konden ze steeds beter zelf. Dat werkt uitstekend!
Tips voor inclusieve vacatureteksten
Het streven naar een inclusief personeelsbestand begint in de praktijk bij je vacatureteksten. Hierin mag je wettelijk bij voorbaat geen mensen (onbewust) uitsluiten op basis van diverse discriminatiegronden (waaronder geslacht, leeftijd, een ziekte of beperking, nationaliteit, ras, levensovertuiging of seksuele geaardheid). Daarom mag je bijvoorbeeld geen kandidaten ‘tot 20 jaar’ of een ‘secretaresse’ zoeken.
Los van de wettelijke regels is er nog veel te verbeteren om vacatureteksten aantrekkelijker te maken. Het schrijven van inclusieve teksten is daar een onderdeel van. Veel begint bij de woorden die je gebruikt en de ‘lading’ of gevoelskleur (connotatie) die ze hebben. Taalkundig kunnen woorden mannelijk, vrouwelijk of onzijdig zijn, maar ook los daarvan kunnen ze in de beleving van mensen (onbewust) een bepaalde lading hebben, blijkt uit taalonderzoek. Woorden als ‘commercieel’ of ‘analytisch’ worden bijvoorbeeld vaak gezien als ‘mannelijk’. Dit geldt ook voor woorden met het woord ‘man’ erin (‘je mannetje staan’) of omschrijvingen die gelinkt worden aan strijd- of wedstrijdelementen. Er bestaan woordenlijsten van die connotatie, zoals de Woordenlijst Inclusief Taalgebruik.
Wanneer je in een vacaturetekst veel woorden gebruikt met een ‘mannelijke’ lading, zullen vrouwen (of anderen die zich niet zo identificeren) minder snel reageren. Houd er ook rekening mee dat mannen zich sneller herkennen in eigenschappen (‘je bent kritisch’) en vrouwen minder, terwijl zij zich juist goed herkennen in beschreven gedrag (‘je kunt op een kritische manier…’). Dit is slechts één voorbeeld. Op alle aandachtsgebieden van inclusie kunnen mensen onbewust worden uitgesloten of minder snel worden aangesproken. Los van de onwenselijkheid is het ook enorm zonde als hierdoor talenten onbenut blijven, zeker op onze krappe arbeidsmarkt.
LEES VERDER
- BEKIJK HIER: de inspiratiegids WerkINclusief
- TAALADVIES: ‘Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt’
