AI: Grote mogelijkheden, maar wel realistisch blijven

Als AI tekstschrijver schrijf ik – als écht mens – over de toepassing van kunstmatige intelligentie. Verwar mij dus niet met een automatische tekstgenerator. Ik kan veel meer! De aandacht voor dit onderwerp komt voort vanuit mijn specialisme op het gebied van Innovatie & IT. Hierbij is AI (Artificial Intelligence) een belangrijk en actueel thema. Het krijgt immers steeds meer invloed in ons leven en werk. De mogelijkheden zijn groot, maar we moeten er ook realistisch over blijven. Want er wordt ook veel onzin geschreven en er worden verwachtingen gewekt – positief en negatief – die niet reëel zijn.

Wat is AI eigenlijk?

Je komt AI tegenwoordig wel érg veel tegen. Het is ook zeker interessant en meer dan een ‘hype’, maar er wordt ook veel geschreven over slimme technologie, die eigenlijk helemaal geen échte kunstmatige intelligentie bevat. Vaak is dat vooral marketingpraat.

Maar wat is AI dan wel? Er is geen universele (wetenschappelijke) definitie. Dat maakt de vraag lastig eenduidig te beantwoorden. Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Alleen ‘intelligentie’ is al een relatief begrip. Wat mensen in de jaren ‘50 of ‘60 ‘kunstmatige intelligentie’ vonden, vinden we nu vaak doodgewoon. Zo verandert de definitie door de jaren heen.

Vaak spreken we nu over ‘AI’ als software iets doet dat mensen nu als ‘intelligent’ beschouwen. Vaak gaat het over systemen of machines die menselijke intelligentie nabootsen. Hierdoor kunnen apparaten taken uitvoeren en zichzelf tijdens dit proces weer verbeteren op basis van de vergaarde informatie.

We zien kunstmatige intelligentie – zoals we dat nu beschouwen – steeds meer om ons heen. Als copywriter en tekstschrijver schrijf ik sinds een jaar of vijf steeds meer over AI. Want na een lange periode van onderzoeken en experimenteren, is inmiddels een nieuwe fase van implementatie begonnen. Deze technologie zit in onze smartphone en in steeds meer ‘slimme’ elektronica thuis of in onze werkomgeving. Het helpt ons bij het winkelen, stellen van medische diagnoses, schrijven van teksten (zoals Chat GPT) of vertalingen en bijvoorbeeld bij van-tekst-naar-spraak toepassingen. Het helpt banken met het checken van kredietwaardigheid en onderhoudsbedrijven met preventief onderhoud op basis van data-analyses.

Twee soorten kunstmatige intelligentie  

Globaal zijn er twee soorten AI. De ‘smalle variant’ zien we al veel om ons heen. Bijvoorbeeld in zoekmachines, spraak- of gezichtsherkenning, zelflerende spamfilters, robotstofzuigers of videogames waarin personages leren van keuzes die de speler maakt. Of denk aan de aanbevelingen die je van Spotify krijgt. Ook ‘slimme apparaten’ zoals een thermostaat kunnen gedragspatronen herkennen en zich daardoor aanpassen aan je gedrag. Ander voorbeelden zijn de slimme tools die patronen signaleren voor onderzoek of worden ingezet bij het analyseren van grote hoeveelheden data (big data). Vaak is dan sprake van ‘machine learning’. Daarbij wordt in grote hoeveelheden data gezocht naar patronen om voorspellingen te doen of adviezen te geven.

Wat is dan écht slimme AI?

Maar AI kan ook een stap verder gaan. Dan hebben we het over de ‘algemene variant’. Dit is de volledig ontwikkelde kunstmatige intelligentie die in de toekomst ook ‘los van mensen’ kan bestaan. Dit klinkt nu vaak nog als science fiction, maar het zal in de nabije toekomst wel steeds vaker te zien zijn. Audits van accountants of bijvoorbeeld keurmerkcontroles kunnen hierdoor grotendeels automatisch worden uitgevoerd.
De verdere ontwikkeling is uitdagend voor beleidsmakers en wetgevers. Vooral omdat het voor mensen minder controleerbaar kan worden. Toch lijkt ook dit soort kunstmatige intelligentie uiteindelijk stapsgewijs geadopteerd te worden. Met een belangrijke taak voor wetgevers om de kaders te bepalen. Hierover worden de komende jaren ongetwijfeld nog veel maatschappelijke, ethische en politieke discussies gevoerd.

ZIE OOK: Waarom ChatGPT echte tekstschrijvers nog belangrijker maakt!

Wat mij als AI tekstschrijver opvalt

Kunstmatige intelligentie biedt mensen en bedrijven grote mogelijkheden, ook om de grote uitdagingen van deze tijd aan te gaan. Maar we moeten wel realistische blijven. Wat mij als AI tekstschrijver opvalt, is dat de mogelijkheden op voorhand ook te groot worden geacht. Zoals dit meestal gebeurt bij grotere nieuwe uitvindingen. Net zoals bij iedere nieuwe uitvinding ook gevreesd wordt voor de keerzijde: de gevaren! Dat was bij de uitvinding van het mes ook al zo. Toch hebben we er tegenwoordig enorm veel meer voordelen van dan nadelen.

Recent interviewde ik tech trendwatcher Jarno Duursma voor een whitepaper over AI. Ook hij ziet op dit punt veel overschatting én onderschatting van de menselijke rol. “Mensen overschatten de mogelijkheden van AI, alsof de software iets ‘magisch’ kan. Dat is niet zo. Dat is de marketing van grote tech bedrijven. Mensen onderschatten tegelijkertijd de impact van dit soort software op lange termijn. Denk maar eens aan de opkomst van de smartphone 15 jaar geleden. Wie had gedacht dat dat onze wereld zó zou veranderen? Dat gaat met AI ook gebeuren.”
Daarbij onderschatten veel mensen volgens Duursma ook het belang van onze menselijke capaciteiten. “Wij hebben heel veel (soft)skills die computers niet hebben. Intelligentie is veel meer dan alleen cognitieve vaardigheden. Het gaat ook om bijvoorbeeld intuïtie, creativiteit en sociale vaardigheden. Als je bijvoorbeeld met behulp van software wilt voorspellen of iemand succesvol kan zijn in bepaald werk, wat is dan ‘succesvol’? Als je hier kritisch naar kijkt, is dat enorm lastig te voorspellen. Het is sterk afhankelijk van de context en bijvoorbeeld ook de balans in een team. Er is zoveel in een organisatie en in een team wat je niet in data kunt vangen en waar AI geen zicht op heeft. Maar het ‘onzichtbare’ is wel erg belangrijk. En veel goeie dingen zijn niet in data te vangen.”

Grote mogelijkheden, maar zorgvuldigheid is geboden

Er zijn veel mogelijkheden, maar ook zorgvuldigheid is geboden, want nieuwe vormen van AI zijn zeker niet zonder gevaren. Zoals bij veel nieuwe ontwikkelingen ligt hier een belangrijk taak voor de wetgever. Aan die nieuwe wetgeving wordt ook al hard gewerkt. Alles wijst erop dat volledig automatische besluitvorming door AI in Europa niet mag plaatsvinden als het over mensen gaat. Dit mag nu al niet door Europese wetgeving en dat zal vermoedelijk nog lang zo blijven, ook kijkend naar de nieuwe Europese wetgeving (en AI-verordening) die in ontwikkeling is. Nederland sorteerde in 2021 ook al voor op nieuw beleid met de aankondiging van een algoritmetoezichthouder.

Meer over het belang van zorgvuldigheid en de ontwikkeling van de nieuwe wetgeving lees je in mijn eerder genoemde whitepaper over AI (PDF).

Waarom AI tekstschrijver?

Ik ben onder andere AI tekstschrijver geworden omdat ik als copywriter en dichter vooral schrijf over (maatschappelijk) relevante onderwerpen die mij persoonlijk interesseren en fascineren. Zo is ook mijn inhoudelijk specialisme op Innovatie & IT ooit ontstaan.

Vaak schrijf ik hierdoor over nieuwe ontwikkelingen waar we de komende jaren steeds meer te maken krijgen. Maar uiteindelijk gaat dat vooral over mensen! En hoe wij nieuwe mogelijkheden kunnen inzetten om dingen beter te doen, leuker te maken of om de grote nieuwe uitdagingen van de mensheid aan te kunnen.